به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، حمایت از تولیدکنندگان مواد اولیه و محصولات کشاورزی در روزهای رکود بازار و بالابودن حجم عرضه‌ها و سپس حمایت از صنایع پایین دستی و مصرف‌کننده این قبیل کالاها را هم می‌توان مهم‌ترین مزیت ایجاد این قبیل صندوق‌ها برشمرد. حمایت از تشکیل صندوق‌های سپرده کالایی مطلبی بود که در گفت‌وگو با مدیرعامل بورس کالای ایران به آن پرداخته شده و مورد تایید وی قرار گرفت هرچند دکتر حامد سلطانی‌نژاد امکان انتفاعی بودن این صندوق‌ها را هم مطرح می‌کند. یکی دیگر از مهم‌ترین مزیت‌های تشکیل این صندوق‌های کالایی را می‌توان انتشار و گسترش ابزارهای نوین مالی دانست که بر پایه دارایی واقعی شکل گرفته و موقعیتی جدید را پیش روی معاملات و فعالان مختلف بازار و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.
در دو گزارش مختلف درخصوص اهمیت ایجاد صندوق‌های سپرده کالایی استراتژیک مطالب بسیاری عنوان شد. در گزارشی با عنوان «الگوی چین برای تعادل در بازار کالا» به ضرورت تشکیل این صندوق‌ها پرداخته شد و سپس در گزارشی با عنوان «چارچوب‌های راه‌اندازی صندوق استراتژیک کالایی» به رویکردهای اجرایی آن اشاره کردیم. هم اکنون زمان آن فرارسیده است تا در گفت‌وگویی با مدیرعامل بورس کالای ایران به بررسی این رویکرد اجرایی به منظور حمایت از بازارهای داخلی بپردازیم. تایید ضرورت تشکیل این قبیل ذخایر استراتژیک مواد اولیه صنعتی، ایجاد زمینه حضور شرکت‌های تامین سرمایه در تشکیل این قبیل صندوق‌ها، امکان فعالیت‌های انتفاعی در تشکیل صندوق‌های سپرده کالایی موسوم به ETC، پتانسیل ایجاد صندوق‌های سپرده کالایی منطقه‌ای از سوی فعالان صنعتی و حتی صنوف، امکان شفافیت واردات و عرضه مواد اولیه و محصولات کشاورزی همچون خوراک دام، بهبود ساز و کار عرضه با ایجاد این قبیل صندوق‌ها و ثبات بیشتر بازار و همچنین وجود ابزارهای مالی مورد نیاز برای ایجاد این قبیل ساز و کارهای اقتصادی در بدنه بورس کالا را می‌توان از مهم‌ترین مواردی عنوان کرد که مدیرعامل بورس کالا به آن اشاره کرد.
دکتر حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران عنوان کرد: درخصوص ایجاد صندوق‌های کالایی در بورس کالا بررسی‌های بسیاری صورت گرفته و چنین صندوق‌هایی در جهان از سابقه تاریخی بالایی برخوردار هستند، بنابراین ذات تشکیل این قبیل صندوق‌ها قابل توجیه، منطقی و حتی مورد نیاز است بنابراین ذات تشکیل این صندوق مورد تایید و حمایت بورس کالا قرار خواهد گرفت. هم اکنون در چارچوب اوراق سپرده کالایی و داد و ستد قبض انبار، بسترهای لازم برای تشکیل صندوق‌های سپرده کالایی وجود دارد و در صورت ایجاد، می‌تواند مورد تایید بورس کالای ایران قرار بگیرد. این در حالی است که در حوزه‌های جغرافیایی مختلف با فرض تنوع کالا، نیاز و تولیدات مختلف می‌توان به تاسیس صندوق‌های سپرده کالایی مختلفی اقدام کرد که چارچوب‌های خاص خود را خواهد داشت.
از سوی دیگر این قبیل صندوق‌ها می‌توانند از قابلیت انتفاعی شدن برخوردار باشند زیرا غالبا خرید در قیمت‌های پایین و در رکود بازار انجام شده و فروش نیز در نرخ‌های بالا و دوره‌هایی که با کمبود مواد اولیه و رشد قیمت‌ها روبه‌رو هستیم انجام خواهد شد، بنابراین ذات انتفاعی بودن آن نیز می‌تواند مورد نظر قرار بگیرد. شرکت‌های تامین سرمایه و تشکل‌های صنفی و صنعتی می‌توانند اولویت‌های اول تشکیل این قبیل صندوق‌ها به شمار بیایند. مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه این گفت‌وگو به بازار محصولات کشاورزی اشاره و عنوان کرد: در فصل برداشت غالبا با عرضه گسترده محصولات کشاورزی مخصوصاً خوراک دام همچون ذرت و جو دامی رو به رو هستیم که به کاهش قیمت‌ها منجر می‌شود ولی به مرور زمان با کاهش حجم عرضه و افزایش تقاضا، رشد قیمت‌ها خودنمایی می‌کند بنابراین پتانسیل ایجاد این قبیل صندوق‌های کالایی حتی با رویکرد انتفاعی نیز وجود دارد. هم اکنون بستر ایجاد این قبیل صندوق‌های کالایی در بورس کالا فراهم است و شرکت‌های فعال در این عرصه یا شرکت‌های تامین سرمایه می‌توانند در این حوزه ایفای نقش کنند.
این در حالی است که در مکانیزم‌های تامین مالی در بورس کالا یا بورس اوراق بهادار هم اکنون حتی پتانسیل تامین مالی آن نیز فراهم شده است. دکتر حامد سلطانی‌نژاد در ادامه به واقعیت‌های دیگری در بازارهای کالایی اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون بخش بزرگی از خوراک دام مورد نیاز کشور از خارج وارد می‌شود که در آمارهای واردات نیز به صراحت قابل تشخیص است. در چارچوب ایجاد این قبیل صندوق‌های کالایی می‌توان مجوز واردات را نیز به همین صندوق‌ها اعطا کرد تا بتوان با شفافیت بیشتری واقعیت‌های معاملاتی و شرایط بازار را برای بسیاری از کالاهای پایه در بخش کشاورزی یا سایر بخش‌ها رصد کرد، همچنین اشخاص حقیقی و حقوقی به‌عنوان سرمایه گذاران خرد نیز می‌توانند هم در فرآیند تامین مالی این صندوق‌ها مشارکت کرده و هم به کمک واحدهای سرمایه‌گذاری و با مکانیزم خرید Unit Order ( واحد سفارش) محصولات مورد نیاز خود را پیشاپیش تامین کنند. وی در ادامه به نوسان قیمت‌ها در بازارهای جهانی اشاره کرد و گفت: در جهان نوسان قیمت‌ها به‌وضوح قابل لمس است و بر پایه این تغییر نرخ، می‌توان در بازارهای داخلی نیز از این رفت و برگشت قیمت‌ها در سودآوری صندوق‌های کالایی استفاده کرد.
به نظر می‌رسد در صورت اجرایی شدن صندوق ذخیره استراتژیک کالایی می‌توان به خودنمایی صندوق‌های کوچک تر کالایی برای محصولاتی همچون خوراک دام در مناطق مختلف هم خوش‌بین بود زیرا نوسان قیمت‌های بالایی داشته و با رفت و برگشت عرضه و تقاضا در بازه‌های مختلف زمانی رو به رو است. هرچند که رویکردهای اجرایی در گزارش‌های اخیر درخصوص مواد اولیه بود ولی در بازار محصولات کشاورزی هم اکنون الزام قانونی درخصوص بازار محصولات کشاورزی وجود دارد، بنابراین بخش‌های مختلف مواد اولیه پتروشیمی، فلزی و محصولات کشاورزی را باید توأمان مورد بحث و بررسی قرار داد. در بند الف ماده ۴۲ برنامه ششم توسعه که در ۷ دی ماه سال جاری به تصویب نمایندگان مجلس رسیده؛ آمده است: «به منظور کاهش التهاب بازار کالاهای اساسی کشاورزی و کاهش نوسان غیرعادی فصلی محصولات کشاورزی و به منظور کاهش بار مالی دولت برای تامین نقدینگی در گردش و هزینه‌های تبعی مورد استفاده در سیاست‌های تنظیم بازار و تامین ذخایر محصولات استراتژیک، شرکت بازرگانی دولتی ایران یا هر یک از شرکت‌های دولتی مسوول تنظیم بازار هر محصول به تشخیص وزارت جهاد کشاورزی، حسب مورد، براساس برآوردهای ماهانه، فصلی و سالانه عرضه داخلی و تقاضای هریک از محصولات، نسبت به اتخاذ موقعیت مناسب خرید یا فروش در قراردادهای سلف، سلف موازی استاندارد، پیمان آتی، قراردادهای آتی یا قراردادهای اختیار معامله روی هر یک از دارایی‌های مشمول صدر این ماده در چارچوب مقررات بازار سرمایه اقدام نماید.» این بند قانونی هرچند که دشواری‌هایی را پیش روی فرآیندهای اجرایی قرار می‌دهد ولی ظرفیت‌های قانونی بزرگی را نیز درخصوص حمایت از تولید و معاملات محصولات کشاورزی فراهم آورده است. در آینده به این بحث مهم و جذاب بیشتر خواهیم پرداخت.
منبع: دنیای اقتصاد
ارسال نظر