به گزارش «پایگاه خبری بورس کالای ایران»، در یادداشت قبلی به حجم و رشد روز افزون مبادلات قراردادهای اختیار معامله و آتی و اولین مزیت آن اشاره شد. در اینجا سعی می­شود به طور خلاصه به سه مزیت دیگر قراردادهای اختیار معامله پرداخته شود.

کاهش ریسک که بستگی به نحوه کاربرد آنها دارد

موقعیت­ هایی وجود دارند که در آنها خرید قراردادهای اختیار معامله ریسک بیشتری نسبت به مالکیت و خرید حقوق صاحبان سهام (یعنی همان سهام) دارند، ولی هم چنین زمان ­ها و مواردی هستند که اختیار معامله ­ها موجب کاهش ریسک می­ شوند. این مهم بستگی به نحوه کاربرد آنها دارد. قراردادهای اختیار معامله می­توانند برای سرمایه­ گذاران ریسک کمتری در بر داشته باشد. زیرا نسبت به سهام، سرمایه گذار را در معرض تعهدات مالی کمتری قرار می­ دهد، هم چنین معامله اختیار معامله بخاطر قدرت نسبی آنها در مقابل مشکلاتی مثل کاهش ناگهانی روزانه قیمت سهام- که گاه بسیار مصیبت بارند- ریسک کمتری دارند.

اختیار معامله­ ها، ابزار بسیار قابل اعتمادی برای مصون سازی یا پوشش ریسک (hedge) به حساب می آیند  و همین امر باعث شده که نسبت به سهام از ایمنی بیشتری برخوردار باشند. وقتی یک سرمایه ­گذار سهام با سفارش جلوگیری یا توقف زیان (stop- loss order) یعنی سفارشی که وقتی به اجرا در می ­آید که قیمت سهام مورد نظر به قیمت معین شده توسط مشتری یا سرمایه گذار برسد. این نوع سفارش به کارگزار برای حمایت از موقعیت های سرمایه گذاران بسیار متداول­اند، چرا که جلوی زیان ناشی از زیرقیمت معین شده مزبور را می­گیرد. ولی مشکل این نوع سفارش ­ها در ماهیت خود آنها نهفته است. سفارش مزبور وقتی به اجرا در می­آید که سهام مورد نظر به آن قیمت از قبل معین شده یا زیر آن معامله شود.

برای مثال، فرض کنید شما یک سهم را به ۵۰ دلار می­ خرید. شما نمی ­خواهید زیانی بیشتر از ۱۰ درصد از این سرمایه­ گذاری را تقبل کنید. بنابراین یک " سفارش توقف زیان " برای ۴۵ دلار به کارگزار خود می­ دهید. این سفارش برای طول روز پاسخ می ­دهد اما ممکن است برای شب منجر به مشکلاتی شود. فرض کنید شما امروز این رویا را در سر می پرورانید که سهم خریداری شده به ۵۱ دلار نزدیک شده است اما صبح روز بعد وقتی بازار را رصد می­کنید در می­ یابید که خبر ناگواری در مورد سهام شما به بازار رسیده و آن اینکه مدیرعامل آن شرکت گزارش های نادرستی از سود شرکت به مردم داده است. انتظار می­ رود سهم مزبور با سقوط آزاد خود به حدود ۲۰ دلار برسد. وقتی این رخ دهد، ۲۰ دلار اولین معامله زیر قیمت است که شما در سفارش توقف زیان خود یعنی ۴۵ دلار تبیین کرده بودید. وقتی معاملات آن سهم شروع می ­شود. شما آنرا به ۲۰ دلار خواهید فروخت و زیان چشمگیری را تجربه می­ کنید. لذا سفارش توقف زیان وقتی بیشترین نیاز را بدان داشتید در خدمت نبود.

اگر شما یک قرارداد اختیار فروش (put option) خریده بودید، مجبور نبودید چنین زیانی را تحمل کنید. برخلاف سفارش توقف ضرر، اختیار معامله­ ها وقتی بازار بسته است آنها تعطیل نیستند. قراردادهای اختیار معامله یک بیمه ۲۴ ساعته در هفت روز هفته برای شما به ارمغان می آورد و این کاری است که از عهده سفارش توقف زیان بر نمی ­آید. به همین دلیل است که اشاره شد اختیار معامله ­ها برای پوشش ریسک از معتبرترین ابزار به شمار می­روند.

به علاوه بعنوان گزینه­ای دیگر برای خرید سهام، شما می توانستید که از استراتژی گفته شده در بالا (جایگزینی سهام) استفاده کنید، یعنی بجای خرید سهام به خرید یک قرارداد اختیار معامله (call option) که در شرایط     in-the- money (ITM) است، اقدام کنید.

اگر شما قرارداد اختیار خریدی به قیمت توافقی یا قیمت اعمال ۴۵ دلار خریده بودید؛ زیان شما فقط محدود به مبلغی می شد که برای خرید آن قرارداد پرداخته بودید. اگر شما، به فرض، ۶ دلار برای آن برگ اختیار خرید پرداخته بودید حداکثر زیان شما محدود به همین ۶ دلار می شد نه ۳۱ دلاری که بابت تملک آن سهم از دست دادید.

با همه این تفاسیر اثر بخشی (Effectiveness) سفارشات توقف ضرر و زیان را با سازوکاری که ب طور طبیعی و تمام وقت قراردادهای اختیار معامله برای محدود سازی ارائه می نمایند مقایسه کنید.

بازده بالقوه بالاتر

اگر شما پول خود را صرف یک سرمایه­ گذاری کنید و تقریباً همان مقدار سود عایدتان شود دیگر احتیاجی به ماشین حساب ندارید تا عدد و رقم به شما بدهد؛ شما درصد بازده بیشتری بدست آورده­اید. برای مثال، سناریو مثال بالا را بکار ببرید و درصد بازده خرید آن سهام (که به ۵۰ دلار خریدید) و قرارداد اختیار معامله آن را (که به ۶ دلار خریدید) با یکدیگر مقایسه کنید. فرض کنید قرارداد اختیار معامله مزبور دلتای delta) ۸۰ ) دارد؛ یعنی قیمت آن اختیار معامله معادل ۸۰ درصد تغییرات قیمت آن سهم تغییر می­کند. (درباره کاربرد و معنی حروف «یونانی» در اختیار معامله بعداً یادداشتی ارائه خواهم کرد). اگر آن سهم به اندازه ۵ دلار افزایش یابد موقعیت سهم شما یک بازده ۱۰۰ درصدی است. موقعیت شما در قبال اختیار معامله مزبور یک عایدی ۸۰ درصدی از نوسان آن سهم یعنی ۴ دلار است (چون دلتا ۸۰ بود). یعنی سود یا عایدی خالص ۴ دلاری از یک سرمایه ­گذاری ۶ دلاری بازده ۶۷ درصد را بدست می­ دهد و این خیلی بهتر از بازده ۱۰ درصدی ناشی از سرمایه گذاری یا خرید سهام است. البته؛ آنچه اهمیت به یادآوری دارد آن است که وقتی روند معامله ه­ا بر وفق مراد شما پیش نمی ­رود، قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری بسیار قوی می­تواند عمل کنند؛ چرا که این امکان وجود دارد که درصورت به کار نبردن اختیار معامله ها، شما ۱۰۰ درصد سرمایه­ گذاری خود را از دست بدهید.

گزینه ­های استراتژیک بیشتر

چهارمین مزیت عمده قراردادهای اختیار معامله آن است که گزینه ­های بیشتری برای سرمایه­ گذاری پیشنهاد می­ کند. اختیار معامله ها ابزاری بسیار انعطاف پذیرند. روش­ های بسیاری وجود دارند که از ترکیب اختیار معامله برای خلق مجدد سایر موقعیت­ ها می­توان استفاده کرد. در بورس­ های معاملات مشتقه به آن­ها " موقعیت ­های ترکیبی " می­گویند.

وضعیت­ها یا موقعیت ­های ترکیبی روش­های گوناگونی را به سرمایه ­گذاران برای دستیابی به یک هدف مشخص سرمایه ­گذاری ارائه می­ دهند و این برای آنها بسیار مفید است. از آنجا که موقعیت­ های ترکیبی در گروه یا دسته سازوکارهای پیشرفته این قراردادها جا می­ گیرند قصد آن نیست تا به آن ها پرداخته شود فقط باید اشاره کرد که برای مثال وقتی سرمایه­ گذاران بازار سهام روند قیمت سهام را نزولی می­بینند یعنی بازار به باور آن­ها «خرس نشان» است به «فروش استقراضی» دست می­زنند و آن سهام را از کارگزار خود قرض می­گیرند تا بعداً آن را ارزان­تر بخرند و قرض خود را ادا کنند. هزینه «ودیعه» ای که کارگزاران مطالبه می کنند گاهی کمر شکن است. تازه همه کارگزاران بورس سهام فروش استقراضی را ارائه نمی­ دهند. به هر حال وقتی بازار روند کاهشی به خود می­ گیرد، دست سرمایه­ گذاران سهام بسته می­شود. به عبارتی دیگر دنیای آنها دنیایی سیاه و سفید است در صورتی که معاملات باید در دنیای رنگینی انجام شود تا در شرایط گوناگون بازار بتوانند در مقابل تقبل ریسک، پاداش سرمایه­ گذاران را بپردازند. حال تصور کنید که اگر سرمایه­ گذار در آن شرایط کاهشی قیمت سهام به خرید قرارداد اختیار فروش (put) اقدام می­ کرد - همانطور که در یادداشت­های قبل اشاره شد- از این شرایط با خاطری آسوده سود می­ برد و این یکی از ابعاد ارزشمند و هنر معاملات اختیار معامله است.

همچنین بکارگیری اختیار معامله­ ها به سرمایه­ گذار این قدرت را می­ دهد که اگر بخواهد از بعد سوم یعنی عمق و ارتفاع بازار نه جهت گیری و سمت و سوی آن در معاملات خود بهره بگیرد. اختیار معامله ­ها به سرمایه­ گذاران نه تنها اجازه و امکان می­دهد از نوسانات سهام یا دارایی پایه (نفت، طلا، ذرت... قراردادآتی) بهره گیرد؛ بلکه در زمان­هایی که بازار با تلاطم ­های و نوسان پذیری همراه است به خوبی آن ایام عبور کنند. بهره­ گیری از ایام رکورد بازار مبین قدرت این ابزارهای مالی برای دستبابی به اهداف مالی هستند. در یک کلمه؛ تنها اختیار معامله­ ها می­توانند گزینه­ های استراتژیک مورد نیاز برای کسب سود را در تمامی شرایط بازارها ، برای سرمایه گذاران مطلع از چگونگی کاربرد آنها فراهم آورند.