به گزارش اختصاصی «کالاخبر»، سرمایه گذاری در علم اقتصاد به معنای تبدیل وجوه مالی به یک یا چند نوع دارایی است که برای مدتی در زمان آتی نگهداری خواهد شد. سرمایه گذاری از دیدگاه کلی نیز به معنای صرف نظر کردن از عایدات زمان حال به امید دریافت عایدات بیشتر در زمان آینده است. نکته حائز اهمیت در رابطه با این بحث آن است که سرمایه گذاری مستلزم مدیریت ثروت سرمایه گذاران است که این ثروت، درآمد فعلی و ارزش فعلی درآمدهای آتی سرمایه گذار را شامل می شود و یکی از انواع سرمایه گذاری ها، سرمایه گذاری روی دارایی های مالی است که در این حیطه، سرمایه گذار اختیار دارد که هر نوع ریسک و بازده ای را انتخاب کند.
بررسی رابطه بین ریسک و بازده مورد انتظار برای همه سرمایه گذارانی که مایل هستند در دارایی های مالی سرمایه گذاری کنند، نشان می دهد که اوراق بهادار قابل تبدیل، گواهی خرید، اوراق اختیار معامله، قراردادها و پیمان های آتی بیش از سایر ابزارهای سرمایه گذاری در بازار مالی دارای ریسک و بازده مورد انتظار هستند. برخی از این ابزارها بیشتر در حوزه معاملات بورس های کالایی کاربرد دارد و «سرمایه گذاری حرفه ای تری» را نسبت به سایر سرمایه گذاری ها در بازار مالی از جمله اوراق خزانه، اوراق قرضه شرکتی و سهام عادی می طلبد.
در این میان افرادی که به هیچ عنوان تمایلی به پذیرش ریسک ندارند، می توانند در بورس، اوراق مشارکت و یا اوراق اجاره خریداری کنند، چون این اوراق، سود تضمین شده دارد.
همچنین، افرادی که میزان ریسک پذیری آنها اندکی بیشتر است، احتمالا سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری را به خرید اوراق مشارکت و اوراق اجاره ترجیح می دهند. چون قابلیت کسب بازدهی بیشتر از بازدهی این نوع اوراق برای آن ها وجود خواهد داشت.
سرمایه گذارانی هم که از دو گروه قبلی ریسک پذیرترند، ترجیح می دهند خودشان مستقیما سهام شرکت ها را خریداری کنند، چون احتمال می دهند در ازای پذیرش این ریسک، می توانند سود بیشتری به دست بیاورند و در نهایت، افرادی که اقدام به خرید و فروش قراردادهای آتی می کنند، باید حرفه ای و متخصص باشند؛ زیرا قراردادهای آتی، جزو اوراق بهادار پرریسک محسوب می شود و علم به قواعد این بازار برای بازیگران آن امری ضروری است.
آتی، تجربه یک سرمایه گذاری حرفه ای
شاید از نخستین روزهایی که بشر تغییرات رابطه ارزشی با برابری کالاها در قبال یک دیگر را مشاهده کرد، متوجه تاثیرات ناشی از ریسک بازار بر ارزش دارایی های خود شده بود. اصطلاح ابزار مشتقه بازارهای ارزی و پولی از اواخر دهه ۸۰ میلادی مورد استفاده قرار گرفت.
ابزارهای مشتقه از بازارهای پایه ای شامل کالا، انرژی، ارز، پول و سرمایه مشتق شده اند که در زمان معاملات اصل دارایی جابه جا نشده و عملکرد قیمت آن ناشی از تغییرات قیمت یا قیمت انتظاری کالای مربوطه در بازار پایه است و مقابله با ریسک در بازار سرمایه، از طریق به کارگیری ابزارهای مشتقه انجام می شود. اطلاق مشتق به این ابزارها نیز به آن دلیل است که ارزش این ابزارها براساس ارزش اوراق یا دارایی های دیگر تعیین می شود و در واقع مشتق از دارایی های دیگر است. معامله گران این ابزارها، برآنند که با پذیرش هزینه ای اندک، از ریسک زیاد نوسان قیمت اجتناب کرده و آن را به سایر سرمایه گذاران منتقل کنند.
در بازارهای مالی دنیا نیز بیشتر سرمایه گذاران خرد از ابزار مشتقه مرتبط با سهام یا شاخص استفاده می کنند تا بتوانند بازده معقولی کسب کنند؛ در حالی که سرمایه گذاران حقوقی، بزرگ و حرفه ای از ابزارهای مشتقه برای مدیریت ریسک دارایی خود استفاده وسیع تری دارند و در بازارهای رسمی از ابزارهای مشتقه با درآمد ثابت، مشتقه مرتبط با سهام و مشتقه کالا بهره گرفته و در بازارهای خارج از بورس از ابزارهای مشتقه ارزی و ابزارهای مشتقه اعتباری استفاده می کنند.
بورس کالای ایران نیز چند سالی است با گام نهادن در حوزه سرمایه گذاری حرفه ای به سمت توسعه استفاده از اوراق مشتقه مالی به ویژه در حوزه قراردادهای آتی و اختیار معامله روی کالاهایی مانند سکه، زعفران، زیره سبز و پسته حرکت کرده است و طی این سال ها توسعه و استقبال از این ابزارها به قدری فراوان بوده است که ارزش معاملات آن ها به شدت افزایش یافته است که این امر می تواند حاکی از حضور بورس بازان و سرمایه گذاران حرفه ای در بازار سرمایه باشد. حتی شاید بتوان ادعا کرد حرفه ای ترین معاملات در میان ابزارهای مالی فعال در بورس ها مربوط به قراردادهای آتی است. در این بازار حرفه ای، سه گروه بازیگر اصلی حضور دارند؛ پوشش دهندگان ریسک، آربیتراژگران و سفته بازان.
پوشش دهندگان ریسک
به گزارش «کالاخبر»، این معامله گران با استفاده از ابزارهای مشتقه به دنبال کاهش ریسکی هستند که از حرکت بالقوه آتی در یک متغیر ناشی می شود و در حقیقت قراردادهای آتی نیز برای این نوع معامله گران ابداع شد تا تولیدکنندگان و مصرف کنندگان بتوانند در حالت بدون ریسک اقدام به فعالیت نمایند. به طور مثال پالایشگری که نگران افزایش قیمت نفت خام است می تواند نفت خام با مشخصات مورد نظر را از بازار سلف به سررسید مشخص خریداری کند و اگر نگران کاهش قیمت محصولات خود است می تواند در بازار آتی در موضع فروش محصولات خود قرار گیرد.
سفته بازان
این معامله گران به دنبال کسب سود از نوسانات بازار هستند که این خود مستلزم پذیرفتن ریسک بالا و انجام معاملات مکرر است. این معامله گران از زمان استاندارد شدن پیمان های آتی و شکل گیری قراردادهای آتی به وجود آمدند؛ زیرا قراردادهای آتی کاملا استاندارد و واضح هستند که همین امر قابلیت معامله چند باره را نیز ایجاد می کند.
برای مثال سفته بازان در معاملات آتی طلا از نوسانات روزانه قیمت و به تبع آن قراردادهای آتی طلا در بازار معاملات آتی سود می برند. در صورت پیش بینی از افزایش قیمت طلا، اقدام به خرید قرارداد آتی و فروش آن در قیمت های بالاتر می کنند. اگر پیش بینی سفته بازان کاهش قیمت طلا در بازار باشد، می توانند در موقعیت تعهدی فروش قرار گیرند و با کاهش قیمت ها و خرید یک قرارداد آتی از بازار معاملات آتی خارج شوند. در واقع سفته بازان با پذیرش ریسک از نوسان قیمت ها استفاده می کنند و به دنبال سود هستند.
آربیتراژگران
آربیتراژ یعنی معامله همزمان در دو یا چند بازار برای بهره برداری از عدم توازن قیمت ها بین بازارهای مختلف. آربیتراژگران نیز کسانی هستند که با انجام همزمان معاملات در دو یا چند بازار به دنبال کسب سودهای بدون ریسک هستند. به طور مثال، فروش قرارداد آتی در بورس کالای ایران که به مفهوم تعهد به تحویل دارایی پایه در سررسید است و خرید همزمان این دارایی در بازار نقد در صورتی که اختلاف قیمت قابل توجه باشد، نمونه ای از آربیتراژ در بازار قراردادهای آتی است.
یکی از مهمترین ویژگی های معاملات قراردادهای آتی امکان استفاده از اهرم مالی است؛ به همین دلیل معاملات قراردادهای آتی در برگیرنده ریسک بالایی بوده و به معامله گران فرصت به دست آوردن سود زیادی را می دهد؛ به طوری که معامله گر با یک سپرده اولیه اندک می تواند معادل کل ارزش دارایی تعهد شده، کسب سود یا زیان کند و دقیقا به دلیل همین ماهیت اهرمی و ریسکی بازارهای آتی است که توصیه می شود افراد حرفه ای با سطح آشنایی و آگاهی بالا وارد این معاملات شوند.
مدیریت حرفه ای سرمایه گذاری طلایی
یکی دیگر از جنبه های سرمایه گذاری حرفه ای در بورس کالای ایران امکان مدیریت حرفه ای نقدینگی سرمایه گذاران خرد و غیرحرفه ای از طریق صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلاست. صندوق هایی که به واسطه حضور جمعی از مدیران و تحلیلگران حرفه ای و متخصص و مدیریت آنها بر سرمایه مردم، امکان سرمایه گذاری غیرمستقیم برای افرادی که آشنایی و اطلاعات کافی برای سرمایه گذاری مستقیم ندارند را فراهم می کند.
مدیریت حرفه ای در صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر کالا در حالی امکان پذیر است که براساس طرحی که بورس کالای ایران در دست اقدام دارد، مقرر شده امکان عرضه و انتشار اوراق آتی مبتنی بر واحدهای صندوق های سرمایه گذاری کالایی نیز در آینده فراهم شود. طرحی که در صورت اجرای آن، بازار صندوق های سرمایه گذاری کالایی به نوعی دوطرفه شده و جذابیت آن برای سرمایه گذاران حرفه ای افزایش می یابد و شرایط سرمایه گذاری غیرمستقیم در بازار کالاها را فراهم می کند. ضمن اینکه اجرای این طرح موجب می شود نقدینگی به سمت دارایی های مالی هدایت شود و این امکان را به سرمایه گذاران در واحدهای صندوق های کالایی می دهد تا از طریق خرید اوراق آتی این واحدها، ریسک خود را کاهش دهند.
بازار حرفه ای با معاملات آنلاین
یکی از مهمترین نکات در سرمایه گذاری حرفه ای سهولت و سرعت در انجام معاملات است که فراهم شدن امکان انجام معاملات به صورت برخط (آنلاین تریدینگ) موجب توسعه این معاملات شده و دسترسی معامله گران به سامانه های معاملاتی به صورت برخط و بدون نیاز به مراجعه به کارگزار طی سال های اخیر در موفقیت و افزایش تعداد معامله گران بسیار تاثیرگذار بوده است.
در این زمینه می توان ادعا کرد که «آنلاین تریدینگ» فرآیند و تحولی بسیار ارزشمند در تاریخ بورس ها است که به افزایش حجم و تسریع و سهولت در انجام معاملات منجر شده است. امکانی که در بورس کالای ایران نیز در بخش های مختلف به خصوص معاملات آتی و اختیار معامله مورد استفاده سرمایه گذاران و بورس بازان حرفه ای قرار گرفته و براساس آمارهای موجود در هفت ماهه نخست سال ۱۳۹۸ بیش از ۸۷.۴۷ درصد از حجم معاملات قراردادهای آتی به صورت آنلاین و مابقی از طریق کارگزاران انجام شده است.
بطوریکه در این بخش انعقاد بیش از ۱۴ میلیون و ۴۶ هزار قرارداد آتی از کل حدود ۱۶ میلیون و ۱۱۰ هزار قرارداد منعقده در بازار، به صورت آنلاین ثبت شده است.
از نظر ارزش معاملات نیز، انعقاد قراردادهای آتی که طی این مدت به صورت آنلاین انجام شده ارزشی بیش از ۱۱۶ هزار و ۷۳۴ میلیارد و ۲۳۲ میلیون ریال از کل ارزش ۱۳۳ هزار و ۴۵۶ میلیارد و ۹۰ میلیون ریالی معاملات بازار آتی را رقم زده است.
در بازار قراردادهای اختیار معامله نیز این نسبت به صورت ۹۱.۶۷ درصد در قالب معاملات آنلاین و مابقی از طریق کارگزاری های دارای مجوز فعالیت در بورس کالای ایران بوده است. به طوریکه از تعداد ۹۳ هزار و ۶۸ قرارداد اختیار معامله منعقد شده در سال گذشته انعقاد ۸۵ هزار و ۳۱۹ قرارداد به صورت آنلاین و مابقی از طریق کارگزاری ها بوده است.
به این ترتیب، با توجه به وجود این ابزارهای معاملاتی در کنار توسعه امکانات و زیرساخت های فنی و سامانه های معاملات آنلاین در بورس کالای ایران، معامله گران می توانند در فضایی شفاف، هیجان سرمایه گذاری حرفه ای را در معاملات بازار مشتقه و صندوق های کالایی تجربه کنند.
ارسال نظر