به گزارش «کالاخبر»؛ به زبان ساده، قرارداد آتی یعنی الان ما اقدام به خرید کالایی می کنیم اما تصمیم نداریم که همین الان کالا را تحویل بگیریم و می خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را بپردازیم.

همان طور که در تعریف فوق نیز اشاره شد قراردادهای قابل معامله در بورس باید از استاندارد و مشخصات معینی برخوردار باشند. از این رو هر دارایی که به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی در بورس کالای ایران انتخاب می‌شود باید شرایط خاصی را داشته و استانداردهای لازم را دارا باشد. از این رو برای راه اندازی قرارداد آتی بر روی هر کالاباید آن کالا در هیأت پذیرش بورس کالای ایران مورد بررسی و پذیرش قرار گیرد.

جالب است بدانید که قرارداد آتی قراردادی دو طرفه است و می توانیم بدون در اختیار داشتن کالا همین الان کالا با مشخصات معین را بفروشیم و در آینده ( پس از چند ماه) آن را با قیمتی که اکنون توافق کردیم تحویل دهیم و پول آن را دریافت کنیم. این نوع معامله برای افرادی مثل کشاورزان و تولید کنندگان موادغذاییکه قصد دارند ریسک خود را کم کنند بسیار مفید است. به این ترتیب، کشاورز می خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان باشد و کارخانه هم برای برنامه ریزی و بودجه بندی نیاز دارد مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند؛ در نتیجه، می تواند از قرارداد آتی آن کالا برای رسیدن به اهداف خود استفاده کند.

بر همین اساس، معاملات آتی کالا در جهان طرفداران زیادی دارد چرا که این بازار منافع خریدار و فروشنده کالا را تامین کرده و فرصت کسب سود را برای نوسان گیران نیز فراهم می‌کند.

در واقع فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

۱- خریداران کالا : کسانی که به کالایی (مثلا سکه) در آینده نیاز دارند، امروز در بازار آتی با قیمت معین پیش خرید می‌کنند.

۲- فروشندگان کالا : کسانی که قصد دارند در آینده کالا (سکه های) خود را بفروش برسانند، امروز می‌توانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیش فروش کنند.

۳- نوسان گیرها: کسانی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (سکه) را ندارند، بلکه میخواهند با پیش بینی درست روند قیمت کالا (سکه ) سود سرشاری بدست آورند.

 بازار آتی به رونق اقتصاد کمک زیادی می‌کند زیرا هم تولید کننده و مصرف کننده می‌توانند ریسک خود را کاهش دهند و هم کسانی که مایلند با ریسک بالاتر سودهای کلان کسب کنند می‌توانند با معاملات قانونی و مطمئن به هدف خود برسند.

استقبال شدید از این بازار به دلیل ویژگی ها و منافع بسیار زیادی است که می‌تواند سود کلانی را نصیب فعالان خود کند. از این منافع می توان به معافیت مالیاتی، تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است، امکان برداشت یک روزه موجودی از حساب، کارمزدهای بسیار پایین، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی، واریز روزانه سود و زیان به حساب مشتری و …….. اشاره کرد.

آنچه باید در مورد معاملات آتی سکه بدانید؟

در نظر داشته باشید زمانی که در بازار آتی حضور پیدا می‌کنید دیگر سکه‌ای خرید و فروش نمی‌کنید، بلکه یک قرارداد را معامله می‌کنید که شامل ۱۰ عدد سکه می باشد .
همچنین شما سکه‌ای دریافت یا ارائه نمی‌کنید مگر اینکه در زمان مشخصی که در قرارداد ذکر شده است سکه را تحویل بگیرید یا تحویل دهید.

ضمن اینکه، در بازار آتی شما می‌توانید نسبت به محدودیت های موقعیت های باز موجود در بازار ، به تعداد موقعیت های باز خود بیافزایید یا موقعیت های خود را ببندید و از بازار خارج شوید .
افراد حاضر در این بازار می‌توانند در زمانی که پیش بینی می کنند که قیمت ها افزایشی است قراردادهای بیشتری خریداری کنند و در زمانی که می‌دانند قیمت ها کاهش می یابد از مزیت بازار آتی که فروش دارایی بدون داشتن آن دارایی می باشد استفاده کنند ، به عبارتی قراردادهای آتی سکه را بفروشند.
نکته دیگر در خصوص این قراردادها این است که در بازار آتی قراردادها با سررسیدهای مختلفی معامله می شوند و به طور معمول در هر برهه از زمان ۴ قرارداد با تحویل زمان‌بندی‌های مختلف وجود دارد که معامله‌گران می‌توانند با تشخیص اینکه کدام قرارداد را در چه زمانی بخرند و کدام قرارداد را در چه زمانی بفروشند معاملات خود را انجام دهند و یا حتی از تخفیف بین سررسیدها برخوردار شوند .

فرض کنید شما یک قرارداد سکه تحویل تیرماه خریداری می کنید؛ این به آن معنی است که شما می‌توانید با این قرارداد در بازار آتی حضور داشته باشید. شما می توانید تا چند روز مانده به پایان سررسید قرارداد هر ماه معامله کنید، به عنوان مثال می توانید تا ۲۴ تیر ۹۵ قرارداد آتی سکه تحویل تیر را معامله کنید، پس از این تاریخ اگر شما قرارداد باز در سررسید تیرماه داشته باشید وارد دوره تحویل می شوید و تا ۲۶ تیر فرصت تعیین تکلیف قرارداد خود را دارید ، بدین صورت که شما باید درصورت داشتن موقعیت خرید ، سکه را خریداری کرده و در صورت داشتن موقعیت فروش سکه را تحویل بدهید در غیر این صورت مشمول جریمه خواهید شد.

جرایم در هنگام تحویل

جریمه عدم ارائه گواهی آمادگی تحویل از طرف دارندگان موقعیت تعهدی باز خرید و فروش به میزان یک درصد ارزش کل قرارداد بر اساس قیمت تسویه همان روز معاملاتی قرارداد آتی می باشد.
 جریمه عدم ارائه رسید انبار از طرف مشتریان فروشنده یک درصد ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی است که به نفع خریدار کسر می گردد. همچنین در صورتی که قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی بیشتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری خریدار از فروشنده اخذ می گردد.
جریمه عدم واریز وجه ارزش قرارداد بر اساس قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی از طرف مشتریان خریدار، یک درصد ارزش قرارداد می باشد که به نفع فروشنده از حساب مشتری خریدار کسر می گردد و چنانچه قیمت بازار نقدی دارایی پایه از قیمت تسویه آخرین روز معاملاتی کمتر باشد تفاوت این دو نرخ به نفع مشتری فروشنده از خریدار اخذ می گردد.
در تمامی موارد فوق کارمزد تسویه و تحویل هر دو سر معامله به نفع بورس از مشتری نکول کننده دریافت خواهد شد.